Otvoren poziv za Čvorišta izvrsnosti (Excellence Hubs)

U okviru oblasti Širenje učešća i jačanje evropskog istraživačkog prostora (Widening participation and strengthening the European Research Area) programa Horizont Evropa, otvoren je poziv za uspostavljanje Čvorišta izvrsnosti (Excellence Hubs) sa rokom za podnošenje prijava do 15. marta 2022. godine i ukupnim budžetom od 50 miliona EUR. Ovo je nova inicijativa u okviru programa Horizont Evropa, koja ima za cilj da ojača inovacione ekosisteme u naučno manje razvijenim zemljama EU i pridruženim zemljama (widening countries) i šire, stvarajući bolje veze između akademske zajednice, biznis sektora i vlade, u skladu sa regionalnim ili nacionalnim strategijama pametne specijalizacije. Čvorišta izvrsnosti usmjerena su na jačanje regionalne izvrsnosti u oblasti inovacija u ekosistemima uspostavljenim na određenoj lokaciji (place-based ecosystems) kroz prekograničnu saradnju koja se bazira na zajedničkoj strategiji i/ili uz lance koji donose dodatnu vrijednost. Ovakvi inovacioni ekosistemi ključni akcenat stavljaju na geografsku blizinu, a podrazumijevaju čvrstu povezanost različitih aktera, po principu četvorostrukog heliksa, koji treba da udruženim snagama podižu nivo inovativnosti i izvrsnosti u svom regionu. Za razliku od tradicionalnih modela klastera, ekosistemi predstavljaju dinamične mreže koje podrazumijevaju i saradnju između konkurentski nastrojenih aktera (coopetition) kako bi sve strane ostvarile benefite.  Ključne komponente koje bi projekti trebalo da obuhvate su:

– Uspostavljanje prekogranične zajedničke strategije u oblasti istraživanja i inovacija koja treba da bude usklađena sa regionalnim strategijama pametne specijalizacije i/ili bitnim prioritetima evropskih programskih politika kao što su zelena i digitalna tranzicija;

– Projekti u oblasti istraživanja i inovacija kroz koje bi se konsolidovale veze između akademske i biznis zajednice i obezbijedili dokazi za razvoj strategije i ulaganja;

– Akcioni i investicioni planovi za sprovođenje strategije;

– Idejno rješenje i rano planiranje pilot projekata i demonstracionih projekata (npr. Proof of Concept, studije izvodljivosti itd.) u skladu sa strategijom;

– Prateće mjere, tj. komplementarne aktivnosti usmjerene na promovisanje transfera znanja i tehnologija te značaja istraživačkih/inovacionih aktivnosti npr. podizanje vidljivosti, veća uključenost građana, tehnološki transfer, obuke o preduzetništvu, razmjene osoblja itd. Predlozi treba da jasno predstave kolaborativne veze i, ako je primjenjivo, konkurentske odnose aktera iz privrede unutar svakog ekosistema u okviru konceptualnog modela. Takođe, predlozi treba da ubjedljivo pokažu relevantnost izabranog naučnog domena kroz njegovo usklađivanje sa regionalnim, nacionalnim i/ili evropskim strategijama istraživanja i inovacija i prioritetima programskih politika. Aplikanti mogu birati između regionalnog usmjerenja koje se dokazuje zajedničkim karakteristikama u okviru regionalne strategije pametne specijalizacije i/ili globalnog usmjerenja na prioritete evropske politike kao što su zelena ili digitalna tranzicija. Očekivano trajanje projekata je do 4 godine, sa budžetom od 3 do 5 miliona EUR po projektu.

Predlog projekta podnosi konzorcijum koji treba da čine najmanje dva inovaciona ekosistema iz dvije različite zemlje, pri čemu u svakom od njih moraju biti prisutne sve komponente četvorostrukog heliksa (istraživačke institucije, organizacije iz privatnog/biznis sektora, vladinog sektora, društveni akteri). U ekosistemu mora postojati najmanje jedna istraživačka institucija i jedno privredno društvo (koje postoji najmanje 3 godine i ima dokaz o aktivnom poslovanju) koji bi potpisali ugovor o dodjeli granta. Iako je predviđeno učešće samo widening zemalja, takođe je moguće učešće aktera iz ostalih zemalja pod uslovom da je njihovo učešće značajno za realizaciju projekta i opravdano za njegovo uspješno sporovođenje. Takođe, preporuka je da konzorcijum ne bude prevelik, odnosno da ne bude više od 20 partnera, u cilju lakšeg upravljanja projektom.

Krajnji rezultati projekata trebalo bi da doprinesu:

Uspostavljanju izvrsnih i održivih inovacionih ekosistema u widening zemljama i šire, u relevantnim domenima najsavremenije nauke i inovacija;

Kreiranju dugoročnih zajedničkih strategija istraživanja i inovacija zasnovanih na konkretnim akcionim planovima od evropskog značaja;

Kreiranju zajedničkih investicionih planova u oblasti istraživanja i inovacija, uključujući infrastrukturu koja koristi nacionalne, regionalne i evropske fondove, kao i privatni kapital na sinergetski način;

Realizaciji pilot projekata u oblasti istraživanja i inovacija koji prate zajedničku strategiju, i u skladu sa regionalnim i nacionalnim strategijama, naročito regionalnim inovacionim strategijama za pametnu specijalizaciju;

Razvoju novih kompetencija i vještina istraživača, preduzetnika i profesionalaca u oblastima intenzivnih istraživanja i inovacija;

Ojačanim vezama između nauke i biznisa;

Mehanizama za provlačenje talenata u regione i zemlje koje su manje razvijene u naučnom pogledu;

Unapređenju transfera znanja i razvoju preduzetničkih vještina;

Usvajanju inovativnih tehnologija;

Kreiranju novih poslovnih mogućnosti, naročito za mala i srednja preduzeća, i novih radnih mjesta.

Više detalja o samom pozivu i uslovima prijavljivanja može se naći na na Portalu o mogućnostima finansiranja i prijavljivanja na tendere, putem kojeg se podnose i projektne prijave, a možete pogledati i snimak info dana Evropske komisije koji je na ovu temu održan 9. jula.

Takođe, za dodatne informacije o ovom pozivu možete se obratiti nacionalnim kontakt osobama za oblast Širenje učešća i jačanje evropskog istraživačkog prostora u Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta:

Milena Milonjić milena.milonjic@mpnks.gov.me 020 / 405 – 307.

Lidija Vukčević lidija.vukcevic@mpnks.gov.me 020 / 405 – 344.